بنا بر روایات تاریخی دیوارهای قلعه در زمان زمامداری کاظم خان در هنگامی که نادرشاه افشار برایران حکومت می‌راند و قاینات نیز تحت سیطره اسماعیل خان خزیمه بود پایه ریزی شد و بعدها در زمان حاکمیت محمدرضا خان دوم مشهور به سرهنگ مقارن با حکومت امیر علم خان پدر شوکت الملک و جداسدالله علم حدود اواخر دوره زندیه ابنیه و فضاهای داخلی ان به فراخور نیاز گسترش یافت.
بنابر ویژگیهای قلعه به لحاظ فرم معماری ساختار آن را به تقلید از قلاع اروپایی می‌نمایاند که در گذشته از چهارچوب با حصارهای طبیعی چون «کواب» و «شاهرود» دینه میل، متصل و محافظت می شده است. از دیگر مواقع طبیعی این قلعه کانالها و چشمه‌های چهل دختر در جنوب قلعه بوده است. درب سنگی قلعه از داخل توسط سنگهایی که در دیوار و زمین ثابت بوده در سنگ اصلی زبانه گردیده و درب قلعه را از جابجایی حفاظت می‌نموده است. در اطراف حصار گلی قلعه که امروزه بر اثر فرسایش ارتفاع آن کاسته شده است برجهایی استوانه شکل بنا گشته که قاعده این استوانه از راس آن بدلیل ایجاد تعادل برج عریض‌تر می‌باشد. برجها علوه بر استحکام و پشت بند بودن برای حصار محل ایستادن نگهبانان و مدافعان قلعه نیز بوده است.
