نشست تخصصی «اقتصاد در صنایع‌دستی» با حضور مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی و اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه بیرجند روز یک‌شنبه ۲۶ خردادماه ۱۴۰۴ در محل دانشگاه بیرجند برگزار شد.
هنر، زبان رسای مظلومان جهان
به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی، سیداحمد برابادی در آغاز سخنان خود با قلبی آکنده از اندوه، حمله وحشیانه و غیرانسانی رژیم صهیونیستی به خاک میهن را که منجر به شهادت جمعی از دانشمندان و فرماندهان غیور شد، قویاً محکوم کرد و پاسخ جمهوری اسلامی ایران را بسیار مقتدرانه و هوشمندانه خواند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی، ضمن عرض تسلیت به ملت بزرگ ایران، بر این باور بود که فرهنگ و هنر همیشه زبان رسای مظلومان جهان بوده و از اقدام ستودنی یکی از دانشجویان دانشگاه هنر که در نمایشگاه صنایع‌دستی که در نگارخانه باغ و عمارت جهانی اکبریه در حال برگزاری است و کودکان مظلوم غزه را با تصویر نمادین کفن به نمایش گذاشته است، تقدیر کرد.
او بیان کرد: این نشست تخصصی که به مناسبت هفته صنایع‌دستی برگزار شده، فرصتی برای هم‌اندیشی و تبادل دانش است و می‌تواند مقدمه‌ای برای تدوین راهبردهای جدید در حوزه اقتصاد صنایع‌دستی باشد.
برابادی افزود: بیش از ۱۱ هزار صنعتگر در استان خراسان جنوبی فعال هستند و این موضوع ظرفیت عظیمی برای تولید ثروت، اشتغال‌زایی و صیانت از هویت فرهنگی منطقه به‌شمار می‌رود.
او چالش اصلی را نه در تولید بلکه در حوزه معرفی، بازاریابی و تجاری‌سازی محصولات دانست و پیشنهاد کرد: محور نشست‌های آتی به موضوع بازار صنایع‌دستی و توسعه زیرساخت‌های فروش داخلی و صادراتی اختصاص یابد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی، به ظرفیت اقتصادی گوهرسنگ‌ها اشاره کرد و گفت: این حوزه با بیش از هزار درصد ارزش افزوده، همچون زرشک در زمره زنجیره‌های اصلی اقتصادی قرار دارد، اما سهم استان از فرآیند ارزش‌آفرینی ناچیز است و خام‌فروشی مانعی بزرگ بر سر راه بهره‌برداری کامل از این ظرفیت محسوب می‌شود.
او بر همکاری علمی و فناورانه دانشگاه‌ها و استفاده از بازارهای منطقه‌ای به‌ویژه افغانستان برای فعال و بومی‌سازی کامل این زنجیره تأکید کرد.
برابادی همچنین درباره پارچه‌بافی گفت: بیشترین اشتغال را در این حوزه داریم اما نبود برندسازی و الگوهای نوین فروش، مانع رشد اقتصادی کامل آن شده است.
او از تفاهم‌نامه با پارک علم و فناوری خبر داد و اعلام کرد: راه‌اندازی ۱۰ خانه خلاق در رشته‌های متنوع صنایع‌دستی تا پایان سال هدف‌گذاری شده و هم‌زمان سه استارتاپ با محوریت فناوری و نوآوری در حوزه صنایع‌دستی با حمایت دانشگاه شکل خواهد گرفت.
برابادی نقش دانشگاه‌ها را در زنجیره تولید و طراحی مدل‌های توسعه صنایع‌دستی بسیار مهم خواند و پیشنهاد کرد: برای هر شاخه از این صنعت فرصت‌های مطالعاتی هدفمند تعریف شود تا دانشجویان در مسیر حل مسائل واقعی قرار گیرند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی در پایان از انتقال یکی از فرش‌های نفیس و تاریخی کشور از تهران به استان خراسان جنوبی خبر داد و از همه اساتید و پژوهشگران دعوت کرد با حضور در این رویداد فرهنگی با بخشی از میراث ماندگار هنر ایرانی آشنا شوند.
پیوند علم، هنر و اقتصاد در دانشگاه بیرجند
حسین بارانی رئیس دانشکده هنر دانشگاه بیرجند، این نشست را گامی هوشمندانه و ارزشمند در راستای همگرایی علم، هنر و اقتصاد دانست و اعلام کرد: دانشگاه بیرجند نزدیک به دو دهه در حوزه صنایع‌دستی فعالیت آموزشی دارد و با راه‌اندازی مقطع کارشناسی ارشد وارد مرحله‌ای نوین در تربیت نیروی متخصص شده است.
رئیس دانشکده هنر دانشگاه بیرجند اظهار کرد: حضور اعضای هیئت علمی از رشته‌های اقتصاد، مدیریت، نوآوری و طراحی در کنار گروه صنایع‌دستی ظرفیت منحصربه‌فردی ایجاد کرده که می‌تواند زمینه‌ساز تحول در این حوزه باشد.
او افزود: صنایع‌دستی نه‌تنها تجلی زیبایی‌شناسی و خلاقیت ایرانی است بلکه بخشی جدانشدنی از اقتصاد فرهنگی محسوب می‌شود و تداوم آن نیازمند نگاهی حرفه‌ای، ساختارمند و مبتنی بر تحلیل‌های علمی و اقتصادی است.
بارانی این نشست را نقطه شروعی برای تشکیل دبیرخانه نشست‌های تخصصی منظم دانست که هدف آن پیوند دانش آکادمیک با نیازهای واقعی صنعتگران و هنرمندان استان خواهدبود.
از آموزش نظری تا مهارت‌محوری در صنایع‌دستی
مژگان خیرالهی رئیس گروه صنایع‌دستی دانشگاه بیرجند، گفت: رشته صنایع‌دستی از سال ۱۳۸۶ در دانشگاه بیرجند آغاز شده و اکنون ۱۶۴ دانشجو در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مشغول تحصیل هستند. او افزود: مقطع ارشد از سال ۱۴۰۱ با دو گرایش طراحی و پژوهش راه‌اندازی شده و استقبال خوبی از سوی داوطلبان به‌ویژه
در سال‌های اخیر مشاهده شده است.
خیرالهی تأکید کرد: دانشگاه بیرجند با بهره‌گیری از کارگاه‌های تخصصی مانند طراحی، جواهرسازی، رنگ‌رزی و … تلاش کرده آموزش‌ها را از سطح نظری به مهارت‌محوری سوق دهد و در حال برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی گرایش‌های تخصصی مانند زیورآلات و سفال است.
رئیس گروه صنایع‌دستی دانشگاه بیرجند ویژگی مهم رشته صنایع‌دستی را ارتباط مستقیم با بازار کار خواند و گفت: بسیاری از فارغ‌التحصیلان با سرمایه اندک توانسته‌اند فعالیت حرفه‌ای خود را آغاز کنند.
او همچنین به نیاز به حمایت بیشتر در زیرساخت‌هایی مانند چاپ پارچه و گوهرتراشی اشاره کرد و ظرفیت همکاری مؤثر میان دانشگاه، اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و سازمان فنی و حرفه‌ای در حوزه گوهرنشانی را یادآور شد.
نقش شبکه‌های اجتماعی در بازاریابی صنایع‌دستی
امیر نظری عضو هیئت علمی گروه صنایع‌دستی دانشگاه بیرجند، اظهار کرد: جهان امروز تحت تأثیر تغییرات عمیق در سبک زندگی و الگوهای مصرف، عرصه‌ای نوین را پیش روی صنایع‌دستی گشوده است.
او گفت که شبکه‌های اجتماعی به یکی از مهم‌ترین ابزارهای معرفی و عرضه صنایع‌دستی معاصر بدل شده‌اند و فرصتی برای هنرمندان فراهم کرده‌اند تا محصولات خود را بدون واسطه و با مخاطب‌محوری عرضه کنند.
نظری پیشنهاد کرد: با همکاری دانشگاه، اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و پارک علم و فناوری، نمایشگاه‌ها و رویدادهای تخصصی با عنوان اکسپوهای صنایع‌دستی برگزار شود که ضمن آموزش، جنبه بازاریابی و ارتباط با صنعت را نیز دربرگیرد.
عضو هیئت علمی گروه صنایع‌دستی دانشگاه بیرجند تأکید کرد: دانشگاه باید نقش فعال‌تری در شکل‌دهی این رویدادها ایفا کند و دانشجویان به عنوان نسل نو هنرمندان تجربه در بازار هنر را بیاموزند.
توسعه صنایع‌دستی نیازمند نقشه راه و شبکه‌سازی هدفمند
حمید مسعودی رئیس گروه نوآوری، فناوری، کارآفرینی و ارتباط با صنعت دانشگاه بیرجند، اظهار کرد: نقشه راه توسعه صنایع‌دستی بدون شناسایی دقیق خوشه‌های تولیدی، زنجیره‌های ارزش و نهادسازی مؤثر ناقص خواهد بود.
او افزود: امروز بیش از هر زمان نیازمند شبکه‌سازی هدفمند میان تولیدکنندگان، نهادهای حمایتی، مراکز علمی و انجمن‌های مردمی هستیم تا جریان دانش و بازار در خدمت هنر اصیل ایرانی قرار گیرد.
مسعودی یکی از خلأهای مهم را ضعف در نظام بازاریابی و قیمت‌گذاری محصولات دانست و گفت: بسیاری از هنرمندان به دلیل روحیه هنری خود و عدم دسترسی به الگوهای مدرن بازار با چالش‌های جدی مواجه هستند.
رئیس گروه نوآوری، فناوری، کارآفرینی و ارتباط با صنعت دانشگاه بیرجند، از اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خواست: فرصت‌های پژوهشی، میدانی و کارآموزی را به‌طور هدفمند به دانشگاه‌ها معرفی کند تا اعضای هیئت علمی با نگاهی مسئله‌محور راه‌حل‌های عملی برای ارتقاء صنایع‌دستی استان ارائه دهند.