چهارمین فصل کاوش محوطه گبری مود

مسئول حوزه پژوهش اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری ‌ صنایع‌دستی خراسان جنوبی از چهارمین فصل کاوش محوطه گبری مود خبر داد.
به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری ‌صنایع‌دستی خراسان جنوبی، سیداحمد برآبادی روز چهارشنبه ۲۳ شهریورماه ۱۴۰۱ گفت: «کاوش محوطه گبری مود شهرستان سربیشه با سرپرستی دکتر علی اصغر محمودی‌نسب به مدت ۴۵ روز در ادامه فعالیت‌های باستان‌شناسی دانشگاه بیرجند با همکاری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری استان انجام می‌شود.»
مسئول حوزه پژوهش اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری ‌ صنایع‌دستی خراسان جنوبی افزود: «این محوطه در ۳.۵ کیلومتری شمال غرب شهر مود در میانه دشتی معروف به نخودی شامل دو تپه در محور شمال غربی – جنوب شرقی است که با نام A و B ثبت شده و تپه A دارای ارتفاع بیشتری نسبت به تپه B است.»
برآبادی ادامه داد: «کاوش‌های باستان‌شناسی طی چهار فصل بروی تپه B متمرکز بوده که شواهد و مستندات عکس‌های هوایی از این تپه نشان از سازه‌ای مدور با خندق در اطراف دارد، که اطراف خندق با فضایی مربع شکل احاطه شده را نشان می‌دهد و از لحاظ فرم کلی، این سازه معماری قابل مقایسه با سازه معماری در محوطه تخچرآباد، البته در مقیاسی بسیار بزرگ‌تر است.»
او گفت: «کاوش‌های صورت گرفته در سه فصل گذشته این محوطه با هدف لایه‌نگاری و شناسایی فضاهای معماری بروی دیواره‌های شمال‌شرقی و غربی این سازه مدور انجام شد که در پایان کاوش این فصول فضا‌های معماری مرتبط با بارو و حصار دفاعی تپه مود B کشف شده است.»
برآبادی افزود: «این ساختار دفاعی بارویی از چینه و خشت‌هایی با ابعاد ۸×۳۸×۳۸ و ۸×۴۰×۴۰ سانتی‌متر و پی سنگی چینی ساخته شده است، در بعضی قسمت‌ها هم آواری بودن فضا نشان تخریب سازه‌های معماری بر اثر زلزله را دارد.»
او گفت: «در فصل چهارم کاوش برخلاف فصول گذشته که بروی دیواره بیرونی سازه مدور انجام شد در مرکز سازه مدور ترانشه‌ای با ابعاد ۵ × ۱۰ متر با حضور ۱۱ نفر از دانشجویان ورودی سال ۱۳۹۸ و با هدف شناسایی فضاهای معماری ایجاد شد که در ادامه روند کاوش دیوارهایی با مصالح سنگ و ملات گل مورد شناسایی قرار گرفت، علاوه بر ملات گل در ساخت فضاهای معماری قطعات گچ نیز بین فضاهای معماری به‌دست آمد که نشان از استفاده از ملات گچ در ساخت فضاهای معماری است. ارتفاع کم دیوارها و حجم زیاد سنگ در ساخت دیوار و عدم شناسایی خشت و چینه برای ساخت فضاهای معماری نسبت به فصول گذشته کاوش، به نظر می‌رسد که دیوارهای کشف شده احتمالاً مربوط به پی دیوار بوده و قسمت‌های بالایی بنا در گذشت زمان تخریب شده است.»
برآبادی بیان کرد:«یکی از نکات جالب توجه در بین فضاهای معماری و قسمت‌های آواری ترانشه شناسایی حجم زیادی از سنگ‌ساب و مشته سنگی است که در ارتباط با تغذیه ساکنین محوطه و آرد کردن غلات بوده که مورد استفاده قرار می‌گرفته است.»
او اظهار کرد: «از لحاظ حجم داده فرهنگی بیشترین حجم داده این فصل کاوش مربوط به سفال است که به دو دسته عمده تقسیم‌بندی می‌شوند، سفال‌های بدون نقش و سفال‌ های منقوش با نقش کنده یا با نقوش رنگی قرمز رنگ. سفال‌های به دست آمده از لحاظ قدمت، سفال‌های شاخصی مربوط به دوران هخامنشی، اشکانی و ساسانی است که شامل گونه سفالینه‌های معمولی، شیاردار، داغدار، منقوش و زورقی است.»
مسئول حوزه پژوهش خراسان جنوبی گفت: «اکثر فرم‌های سفالی به دست آمده از این کاوش شامل خمره، کاسه و تنگ‌های کوچک است. با این وجود بیش‌ترین سفال‌ها از لحاظ قدمت متعلق به دوره اشکانی است. با بررسی کلی سفالینه‌های محوطه گبری مود B، در مورد بومی و یا وارداتی بودن سفالینه‌های محوطه می‌توان اذعان داشت که اگر چه به لحاظ تکنیک ساخت، شیوه تزیین، رنگ‌مایه و ریخت‌شناسی سفال‌های این منطقه مشابهت‌های فراوانی با نمونه سفال‌های مشابه در سایر محوطه‌های شاخص دوره اشکانی وجود دارد، اما به لحاظ کیفی با مراکز اصلی تولید سفال‌های اشکانی، سفالینه‌های مورد مطالعه به احتمال بیشتر در کارگاه‌های محلی و بومی ساخته شده‌اند.»
برآبادی بیان کرد: «به دلیل نزدیکی و ارتباط این منطقه با مناطق جنوبی به‌ویژه سیستان و بلوچستان که یکی از محورهای اصلی بازرگانی بوده، بیشترین مشابهت‌ها با این منطقه دیده می‌شود.»
این محوطه در سال ۱۳۸۱ با شماره ۶۳۶۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.