معرفی و تاریخچه تشکیل اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خراسان‌جنوبی

قدمت منطقه جنوب خراسان و نقش تاریخ ساز آن در وقایع ایران زمین، موجبات ایجاد دفتر نگهبانی میراث فرهنگى را درسال 1368 فراهم نمود. گستردگى امور محوله و تّعدد آثار به جاى مانده شامل قلعه‌ها، تپه‏‌هاى باستانى، ابنیه تاریخى، کاروانسراها، آداب و رسوم متفاوت مردم که همه از مواریث فرهنگى این سامان مى‏باشند، بستر مناسبى را جهت ایجاد اداره میراث فرهنگى بیرجند در سال 1372 فراهم نمود. حجم زیاد امور که در جهت حفظ، مرمت، آموزش و پژوهش میراث‌های فرهنگى میباید انجام میگرفت، مقدمات ایجاد مدیریت میراث فرهنگى جنوب خراسان را در سال 1374 فراهم ساخت. خاصه اینکه در این موقعیت رئیس وقت میراث فرهنگى کشور از این واحد بازدید به عمل آورد و دستور لازم درباره ارتقاء اداره به مدیریت میراث فرهنگى جنوب خراسان شامل: شهرهاى بیرجند، قاین و نهبندان صادر نمود.

در سال ۱۳۸۲ با تصویب قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی سازمان ایرانگردی و جهانگردی و سازمان میراث فرهنگی سابق با کلیه اختیارات، تعهدات، امکانات، نیروی انسانی و.. از بدنه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جدا و زیر نظر ریاست جمهوری تحت عنوان «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری» فعالیت خود را آغاز نمود. در همین سال با مصوبه مجلس شورای اسلامی استان خراسان جنوبی به مرکزیت شهرستان بیرجند ایجاد شده و گسترده جغرافیای سیاسی آن به شهرستان‌های بیرجند، فردوس، قائنات، نهبندان، سربیشه، درمیان، سرایان، بشرویه، زیرکوه و خوسف توسعه یافت. با تشکیل استان خراسان جنوبی و ادغام صورت گرفته اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان خراسان جنوبی شکل گرفت و حوزه فعالیت‌های آن گسترش یافت. در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۸۵ شورای عالی اداری کشور در یکصدمین جلسه خود، سازمان صنایع دستی کشور را از وزارت صنایع و معادن با کلیه اختیارات، تعهدات، امکانات، نیروی انسانی و غیره جدا و به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری الحاق نمود تا این سازمان تحت عنوان «سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری» به فعالیت خود ادامه دهد. با ادغام‌های صورت گرفته وظایفی که بر دوش این اداره کل قرار گرفت فزونی یافت.