تالاب کجی و دریاچه نمک نهبندان» در موقعیت جغرافیایی E595620 و N320612 در استان خراسان جنوبی ، در شمال غربی روستای چاه دراز و در 75 کیلومتری شهرستان نهبندان و در حاشیه محور ارتباطی نهبندان بیرجند قرار گرفته است .
تالاب زیبای کجی نمکزار نهبندان با 22765 هکتار وسعت یک پدیده منحصر بفرد در شرق کشور و یکی از مناطق گردشگری خراسان جنوبی است که با وجود خشکسالی های پیاپی همچنان زنده است . تالاب کجی ، شوره زاری وسیع است که به دلیل پایین بودن سطح ارتفاع آن نسبت به مناطق اطراف محل تجمع زهاب منطقه است . این پدیده با توجه به شوری بیش از حد خاک آن به دریاچه نمکی تبدیل شده و مامن زندگی پرندگان و حیوانات زیادی است . این تالاب تنها آبگیری است که به روخانه و حتی آبراه ها وصل نمی شود و در تابستان خشک و در زمستان با جوشیدن آب آبگیری و پذیرای پرندگان و حیوانات مختلفی است . هر چند در سال های اخیر به دلیل خشکسالی از میزان آب تالاب کاسته شده ولی به طور کلی در فصول پاییز و زمستان همواره آب دارد و محل امنی برای پرندگان مهاجر آبزی محسوب می شود. این قابلیت باعث شده است هر سال تعداد زیادی از پرندگان مهاجر چون اردک سرسبز ، کشیم گردن سیاه ، حواصیل خاکستری ، سلیم طوقی و غیره به این پناهگاه مهاجرت کنند زیرا در آن پوشش گیاهی مناسب برای تخم گذاری پرندگان وجود دارد . آب تالاب به واسطه املاح معدنی موجود در آن دارای خواص درمانی برای بیماریهایی نظیر آرتروز ، رماتیسم و بیماریهای مفاصل است .
*** حیات وحش تالاب کجی نمکزار نهبندان : منطقه کجی نمکزار نهبندان پرندگان متنوعی را در خود جای داده است و هر ساله خصوصاً در فصل مهاجرت پرندگان آبزی و کنار آبزی ، گونه های مختلفی از پرندگان در آن به چشم می خورند . طبق آمار بیش از پنج هزار پرنده مهاجر هر ساله به این منطقه مهاجرت میکنند . در این میان پرنده ای به نام زاغ بور که گونه ای نادر در دنیا است را فقط در حاشیه کویرهای ایران در استان‌های سمنان ، یزد و خراسان جنوبی می توان یافت که البته بیشتر این نوع پرنده در خراسان جنوبی و آن هم فقط در تالاب کجی نمکزار زندگی می کنند و محل اصلی زندگی آنان در قیچ زارها است . از حیات وحش موجود در منطقه به موارد زیر می توان اشاره کرد : پرندگان : عقاب طلایی ، دال ، پیغوی کوچک ، جغد کوچک ، بلدرچین معمولی ،کبوتر ، زاغ بور ، زاغ نوک قرمز ، زاغی ، گنجشک درختی ، دم جنبانک ابلق ، چکاوک کاکلی ، چکاوک پنجه کوتاه ، پرستو ، هدهد ، سبزه قبا ، کفتار ، هوبره ، کوکر شکم سیاه ، دودک ، سلیم طوقی و …. . خزندگان : مار پلنگی ، مار جعفری ، لاک پشت مهمیزدار بالغ ، بزمچه بیابانی خاکستری و…. . پستانداران : گرگ ، روباه ، تشی ، خرگوش ، خارپشت ، کفتار ، پایکا ، پامسواکی ، زرده بر ، تشی و … .
*** پوشش گیاهی تالاب کجی نمکزار نهبندان : از گیاهان غالب در منطقه در حال حاضر در مناطق دشتی قیچ ، گز و تاغ می باشد که از پوشش نسبتاً خوبی برخوردار می باشد و در حاشیه تالاب بوته های گز ، آتریپلکس ، قلیا و نی به چشم می خورد. از دیگر گیاهان منطقه می توان به درمنه ، خارشتر ، چرخه ، کما ، اشنان ، هندوانه ابوجهل ، سئودا و اسپند اشاره کرد . نیزارها نیز سطح قابل توجهی از سطح منطقه را به خود اختصاص داده اند . بطور کلی چون منطقه در ناحیه خشک و نیمه خشک قرار گرفته است و از طرفی خشکسالی های چند ساله اخیر بر منطقه حکمفرماست ، پوشش گیاهی آن فقیر می باشد .
