کاروانسرای ده محمد

کاروانسرای ده محمد ازجمله کاروانسراهای مسیر راه تاریخی طبس- بشرویه است که در 70 کیلومتری شمال طبس قرار گرفته است.

به لحاظ موقعیت قراگیری خاص خوددرمسیر طبس، درطول تاریخ از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. کاروانسرای ده محمد گونه ای از کاروانسراهای چهارگوش و چهار ایوانی فلات مرکزی ایران است که در چهار گوشه بنا، چهار برج مدور جانمایی شده است. کاروانسرای ده محمد با طراحی زیبا و هنرمندانه نمونه ای کمیاب از کاروانسراهای دوره قاجار است که در دو جبهه بنا اتاق ها و در دو جبهه دیگر شترخان ها واقع شده اند.

در این کاروانسرا، شترخان ها دو جبهه از بنا را انحصارا به خود اختصاص داده‌اند. دستگاه ورودی کاروانسرای ده محمد در مقایسه با سایر بخش های بنا از زیبایی و ظرافت خاصی برخوردار است. سردر ورودی به همراه دو ایوانچه در طرفین خود در جبهه جنوب غربی بنا قرار دارد که نسبت به نمای ورودی دارای پیش آمدگی است. نکته منحصر بفرد در این بنا وجود ایوان باریک وطویلی است که درجلو بالاخانه و رو به جاده قراردارد و از این ایوان میتوانسته اند کاروانها و آمد وشد آنها را تماشاکنند. پس از ورود به بنا از طریق دالان مستطیل شکل با سکوهایی در طرفین آن، به حیاط مرکزی کاروانسرا راه می یابیم. در میانه اضلاع این دالان دو ورودی جهت دسترسی به شترخان های جبهه جنوب غربی تعبیه شده است. در سمت راست درب ورودی رباط کتیبه ای سنگی وجود دارد که تاریخ بنای آنرا سال 1215 هجری قمری(1800 میلادی) ذکر کرده است.

این اثر ارزشمند در سال 1378 به شماره 2381 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.