هنر گیوه‌بافی شهرستان طبس در مسیر احیاء و توسعه

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان طبس از برگزاری دوره آموزش گیوه‌بافی برای احیاء و توسعه این هنر صنعت در شهرستان خبر داد.
به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی، محمد عرب گفت: این دوره آموزشی با حضور استادکارانی از استان کرمانشاه و 15 نفر هنرآموز در مرکز آموزش صنایع‌دستی شهرستان به‌صورت فشرده در حال برگزاری است و شرکت‌کنندگان در این دوره مهارت‌های لازم برای احیاء و تولید گیوه‌های سنتی و قدیمی طبس را فرامی‌گیرند.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان طبس افزود: گیوه‌های طبسی نوعی پای‌پوش است که، رویه آن از نخ پنبه‌ای و کف آن غالباً‌ از لته‌های پنبه‌ای به هم فشرده یا چرم تهیه می‌شود. ابزار، روش و نحوه بافت رویه و کف آن و موادی که در تهیه آن استفاده می‌شود در این منطقه منحصربه‌فرد است و غالباً کار تهیه گیوه توسط دو نفر که هرکدام در بخشی از آن تبحر دارند انجام می‌شود. کار بافت رویه اغلب توسط زنان و آماده‌سازی کف گیوه توسط مردان صورت می‌گیرد که در این دوره آموزشی نیز به همین صورت، مراحل مختلف کار توسط استادکاران آموزش داده می‌شود.
عرب گفت: اگرچه در سال‌های نه‌چندان دور یک دوره آموزشی برای این رشته برگزار شده ولی متأسفانه منجر به احیاء آن نشده و با توجه به پیشینه و قدمت این هنر احیاء آن در دستور کار قرار گرفت و امیدوارم باهمت و تلاش علاقه‌مندان خصوصاً جوانان شهرستان و حمایت‌هایی که صورت خواهد گرفت، بتوانیم شاهد توسعه روزافزون این صنعت در شهرستان و ایجاد تنوع در تولیدات صنایع‌دستی شهرستان باشیم.
او بیان کرد: گیوه‌بافی از گذشته‌های دور در شهرستان طبس رواج داشته و متأسفانه به فراموشی سپرده شده است. همچنین در دیگر نقاط استان خراسان جنوبی و استان‌های مرکزی و کرمانشاه، کردستان، فارس و … نیز مرسوم و معمول بوده است که تا حدودی مراحل کار شبیه بوده و تفاوت‌هایی در شکل و نقش اندازی رویه گیوه و گاهی تزیینات الحاقی دارند. قدیم‌ترین متونی که به‌طور مشخص از گیوه نام‌برده‌اند به حدود قرن هشتم هجری بازمی‌گردد. آنچه مسلم است تا دهه 40 هجری شمسی ساخت و تجارت گیوه مهم‌ترین فعالیت اقتصادی این شهرستان بوده است.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان طبس افزود: صنایع‌دستی تاریخچه‌ای از تعامل و سازگاری بشر با محیط طبیعی خود هستند ابزار و تولیدات ساخته شده توسط دست که چه به لحاظ هنری و چه به لحاظ فرهنگی دارای فلسفه و داستان‌های منحصربه‌فردی هستند.هنری که ریشه در فرهنگ غنی مردم ما دارد و تلفیق زیبایی از هنر اسلامی و ایرانی است که با دستان هنرمند نیاکان ما شکل‌گرفته و توسط هنرمندان باذوق و قریحه تکامل‌یافته و به‌صورت امانتی است که در اختیار آیندگان قرار می‌گیرد.
عرب مهم‌ترین مزایای احیاء صنایع‌دستی و سنتی را ایجاد اشتغال و تنوع در منابع درآمدی، احیای فرهنگ بومی و سنتی، امکان ایجاد اشتغال برای زنان سرپرست خانوار، امکان ورود زنان به چرخه اقتصادی، افزایش رفاه خانوار، رونق کسب‌وکارهای خانگی ، سازگاری با محیط‌زیست، بسترسازی صنعت گردشگری و … برشمرد و گفت: گیوه یک پای‌افزار قدیمی راحت که البته با زحمت فراوان تولید می‌شود و حاصل دست رنج چندین نفر اعم از زنان و مردانی است که هنرمندانه کوشیده و باهنر و سلیقه و البته مهارت فراوان خود کفشی را آفریدند که با داشتن خصوصیاتی چون خنک، سبک و قابل شستشو بودن در بین مردم پذیرفته شده و سال‌های متمادی از گذشته تاکنون مورداستفاده قرارگرفته است. این پای‌افزار از ساده‌ترین مواد و با ساده‌ترین روش‌ها در طی 4 مرحله: چرم‌سازی، رویه بافی، تخت‌کشی و گیوه‌دوزی ساخته‌وپرداخته می‌شود.
او همچنین گفت: این هنر با شماره 1316 در فهرست میراث معنوی کشور (ناملموس) بنام شهرستان طبس به ثبت رسیده است.